Ülke genelinde olduğu gibi Zonguldak’ımızda da gündem seçim. Adaylar belli olduktan sonra birçok şey netleşmeye başladı.
Şimdi partilerin artılarını eksilerini yazarak durumu açıklamaya çalışalım.
Önce AK Parti;
Artılarına baktığımızda, Recep Tayyip Erdoğan gibi karizmatik bir liderin varlığı tek başına artı için yetiyor. Zaten AK Parti’de adayın kim olduğunun önemsiz olduğu bir ilk iki sıra var. Sonrasında adayların kim olduğu önemli oluyor. Ayrıca aday adaylığının çokluğu AK Parti’ye hala teveccühün yüksek olduğunu gösterebilir. Bunu da artıları hanesine yazabiliriz.
Eksilerine baktığımızda;
Ülke genelinde bir düşüş eğilimi olan AK Parti’de bölgemizde düşüş daha keskin oluyor. Ülke ortalamasının yaklaşık 2,5 puan altına bir sonuç alınıyor. Örneğin sert düşüş yaşanan 7 Haziran 2015 seçimlerinde ülke genelin oy oranı %40,87 çıkan AK Parti, Zonguldak oy oranı %38,26 olmuştu. Yani ülke genelinin 2,61 puan altında bir oran almıştı. Bundan MHP adayı Zeki Çakan farkını düşersek bu ülke genelinin 2 puan altı olduğuna işaret edebilir. Ülke genelinde %40 alırsa AK Parti, Zonguldak’ta bu oran %38 civarında olabilir.
Parti içinde, liste başına adaylık başvurusu olmadığı halde il başkanı Muammer Avcı’nın konması, adaylar ve adayların sevenleri tarafından pek hoş karşılanmadı. Bir tepki doğurabilir.
AK Parti Zonguldak’ta %38 oy alırsa; muhtemelen 395 bin geçerli oyun çıkacağı Zonguldak’ta alacağı oy: 150 bin yapıyor. Bu oy ile birinci sırada yer alırsa MHP ya da İYİ Parti 50 bini aşarsa AK Parti’nin 3. Vekili bu partilerden birisine gidebilir.
Şimdi de CHP’ ye bakalım;
CHP’nin artılarını yazacağım ama bir şey bulamıyorum. Tek artıları ülke genelinde küçük de olsa bir rüzgar almaları diyebilirim.
Eksilerine gelince yazacak çok şey var. CHP’ de en büyük sorun liste yapılması aşamasında yaşandı. Yerel milliyetçiliğin had safhada yaşandığı bölgemizde beş adaydan dördünün Trabzon kökenli olması büyük handikap olacak. Üçüncü sıranın DEVA Partisi’ne verilmesi, onunda ithal aday olması, CHP’ lilerin üçüncü vekili zorlama şevkini kırdı. Bu kadro ile üçüncü vekili alma şanslarının olmadığını, olması halinde bile kendilerinden değil de DEVA Partisi’nden çıkacak olması partililerin gardını düşürdü. Bu listede Neriman Posbıyık isminin ikinci sırada olması her şeyi değiştirebilirdi.
CHP ne yapsaydı o son vekili Millet ittifakı lehine sonuçlandırırdı?
CHP ve İYİ Parti’nin ortak liste yaptığı illerin arasına Zonguldak’ı da katsalardı Millet ittifakı olarak üçüncü vekili çıkarma şansları çok yüksek olurdu. Deva Partisi’nin yerinde İYİ Parti’nin birinci sıra adayı ya da Ereğli’den diğer adayları Batu Müftüoğlu olsaydı üçüncü vekili çıkarabilirlerdi.
Gelelim MHP’ye..
MHP’ de artı olarak yazacağımız şey adayın MHP MYK üyesi olması, Ereğli’li olması, Zonguldak’ta tanınıyor olması, bir önceki seçimde o kadar bölünmeye rağmen fazla oy kaybetmemesi, Ülkücülerin partilerinin yanında yer alması diyebiliriz.
Bir başka artısı ise AK Parti’nin oy kaybı yaşadığı zaman alternatif olarak MHP’ ye yöneliyor olmalarıdır. Bu oran Zonguldak için %40 gibi görünse de bunu teyit edecek örnek 7 Haziran seçimlerinde yaşanmıştı. O seçimlerde MHP adayı eski bakan Zeki Çakan idi. O nedenle Çakan’ın kişisel oyları da bu rakamın içinde olduğu için şimdi MHP’ye yönelebilecek oranın Zonguldak için %25-26 gibi olabileceğini söyleyebiliriz. Bu da AK Parti’nin 150 bine düşmesi halinde kaybı olan 29 bin oya göre yaklaşık olarak 7.500 oya tekabül ediyor. Önceki seçimde MHP’ nin aldığı oy 42 bin. Mevcuttan oy kaybı yaşamazsa alacağı oy 49.500 civarında yapıyor. Yaklaşık beş yüz oyun da diğer partilerden ve ilk defa oy kullanacak seçmenden geleceğini bekleyebiliriz ve bu durumda da 50 bin oy yapar MHP nin alacağı oy.
İYİ Parti’ye gelince;
İYİ Parti’nin artısı olarak yazabileceğimiz şey, Zonguldak’ta ilk defa bir kadın adayın liste başı olması diyebiliriz. Seçilebilecek bir sıraya bu seçimlerde Zonguldak’tan konulan tek kadın aday Evrim Balbaloğlu.
Bir başka artısını şöyle izah edebiliriz. CHP’den bahsederken üçüncü sıranın seçilme şansının olmadığını ifade etmiştik. CHP seçmeni başka partilere dönemsel olarak destek verebiliyor. Bunu HDP’ye her evden bir oy kampanyası ile hatırlayabiliriz. Zonguldak özelinde seçmen kendi iradesiyle ikinci vekili garanti altına aldıktan sonraki rakamı İYİ Parti’ye oy vererek değerlendirebilir. Bunun için sınırın az üzeri oy olan 110 bin oyu düşünebiliriz. Bir önceki seçimde aldığı 120 bin oyu olan CHP’ nin, tek logoyla girdiği partiler, HDP seçmeni, ilk defa oy kullanacakları eklediğimizde yaklaşık 130 bin oy potansiyeli bulunuyor. CHP seçmeni 110 bin oyun üzerini İYİ Parti’ye kanalize edebilir. Böyle bir durumda İYİ Parti de vekil çıkarma potasına girebilir.
Eksi tarafına bakıldığında; ülke genelinde bir düşüş ivmesi olan İYİ Parti’nin Zonguldak’ta da bu ivme ile hareket etmesi beklenebilir.
Gelelim işin sonunda kimler üzülecek kısmına..
Eğer vekil çıkaramazlar ise en çok Ülkücüler üzülecektir. Zira dönemsel olarak, kendi içinden bir aday ile 99 seçimlerinden sonra ilk defa vekil çıkarmaya yakınlar. Eğer istatistiklerin yanılma oranı fazla olmazsa 48-50 bin gibi bir rakamı görmeleri muhtemel. Ancak Zonguldak’ın beşinci vekili için bu oy yeterli gelmeyecektir. Bu rakamı 50 binin üzerine atmak mümkün mü? Son bir aya girdiğimiz süreçte bu mümkün olmasına rağmen MHP’ den ya da adayından bu yönde bir atak görünmüyor. Kotra bu atağı yapamazsa beşinci vekile en yakın aday olarak yarışı bitirmiş olur ve en çok da kendisi üzülür.
Bir diğer üzülecek kişi de Evrim Balbaloğlu ve İYİ Parti olacaktır. MHP’ den sonra beşinci vekili çıkarma ihtimali olan tek parti İYİ Parti. CHP seçmeninin bir bölümünün kendisini destekleyeceğini bildiğimiz halde MHP için gereken desteğin %50 fazlası desteğe ihtiyacı olacak. Bu nedenle MHP’den sonra diyoruz. CHP seçmeninden alacağı destek ile 40 bin bandının üzerine çıkacağını söyleyebiliriz. Haliyle o da az bir fark ile kaybedeceği için üzülecekler arasında yer alacaktır. Evrim Hanımın da 50 bin bandının üstüne çıkma ihtimali son bir ay kala hala mümkündür. Ancak kendisinden de bu atağı göremiyoruz.
Ereğli’den üç vekil çıkarabilme ihtimali var..
Zonguldak’ta yarışın son vekil için yapıldığını seçimlerle ilgilenen herkes bilir. Yani aslında yarışın, AK Parti’den Ahmet Çolakoğlu, MHP’ den Murat Kotra ve İYİ Parti’den Evrim Balbaloğlu arasında geçtiğini söyleyebiliriz.
Ereğli ve Alaplı’lı seçmen önceki seçimlerde Ereğli’den milletvekillerinin olmaması sorununu yaşadı. Şimdi Ereğli’den en az iki vekilleri olacak. Bunu üç vekil yapmak ellerinde olacak. Eğer Ereğli’li seçmen iyi organize edilebilirse beş vekilden üçünün Ereğli’den olması durumu yaşanabilir ki bu seçimler tarihinde Zonguldak için bir ilk olur.